Vương Quốc Đỏ – Làng nghề gạch gốm của Mang Thít
Làng nghề gạch gốm Mang Thít có từ khi nào?
Làng nghề gạch gốm lớn nhất tại Đồng Bằng Sông Cửu Long
Nhắc đến Mang Thít chắc hẳn chúng ta sẽ nghĩ ngay đến một địa danh “Vương Quốc Đỏ” – Làng nghề có tuổi đời hàng trăm năm được biết đến là nơi sản xuất gạch gốm lớn nhất Đồng Bằng Sông Cửu Long, lưu giữ nghề truyền thống gạch gốm của Việt Nam.
Có thể nói thiên nhiên miền sông nước đã ban tặng cho vùng đất Mang Thít này hàng triệu mét khối phù sa màu mỡ. Khối lượng phù sa này không những là nguồn dinh dưỡng cho trồng trọt mà còn hình thành nên những mỏ sét nguyên sinh quý giá. Đây cũng chính là nguyên liệu để tạo ra những sản phẩm như gạch nung, đồ gốm,…
Sự tỉ mỉ và khéo léo của những thợ nghề khi tạo hình cho sản phẩm
Qua bàn tay của những nghệ nhân, những mảng đất sét này đã trở thành đồ trang trí mỹ nghệ vô cùng tinh xảo, đặc biệt góp phần cung cấp nguyên vật liệu cho việc xây dựng nhà cửa trong nước. Không chỉ sản xuất trong nước, các đồ gạch gốm tại nơi đây còn xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.
Nét đẹp xứ Vương Quốc Đỏ – Làng nghề 100 tuổi của Mang Thít
Làng gạch gốm trải dài 30km thuộc thành phố Vĩnh Long, huyện Long Hồ và Mang Thít. Đặc biệt hai xã Nhơn Phú và Mỹ An thuộc huyện Mang Thít là nơi tập trung nhiều cơ sở sản xuất gạch nhất tại Vĩnh Long.
Làng nghề gạch gốm Mang Thít nhìn từ trên cao
Nhìn từ trên cao, chúng ta có thể thấy được toàn cảnh của làng gạch gốm Mang Thít, ven bờ sông là những lò gạch gốm mọc dài hàng chục km, làm ta liên tưởng đến ngay những lâu đài cổ tích thu nhỏ.
Chiều dài của một lò gạch gốm thông thường
Một lò gạch thường cao 12m. Gạch được nung bằng trấu với những bước rất tỉ mỉ, để đảm bảo gạch khi ra lò luôn đạt tiêu chuẩn về chất lượng cũng như hình dáng và màu sắc. Nguy nga tráng lệ là thế, nhưng cho đến bây giờ chỉ còn một số ít lò gạch với công nghệ truyền thống còn hoạt động. Khi sự phát triển của toàn cầu ngày một tăng, luôn đi song hành cùng những công nghệ hiện đại mới. Vì vậy, hệ thống lò gạch hiện đại chiếm ưu thế hơn, cho ra nhiều mẫu mã và thành phẩm khác nhau, đáp ứng đầy đủ được nhu cầu thị trường. Lò gạch truyền thống tại Mang Thít cũng dần dần mất đi ưu thế trong thị trường.
Làng gạch gốm Mang Thít luôn là địa điểm yêu thích cho các bạn trẻ check in sống ảo
Thay vào đó, làng nghề truyền thống đã trở thành một địa điểm du lịch cho khách tham quan ở khắp mọi miền trong và ngoài nước. Mang đậm nét kiến trúc cổ điển và dấu ấn của thời gian, Vương Quốc Đỏ đã được rất nhiều bạn trẻ ghé thăm và quảng bá qua youtube dưới góc nhìn của thế hệ trẻ có đam mê tìm về những giá trị cội nguồn.
Khám phá quy trình làm ra gạch gốm Mang Thít
Khai thác nguyên liệu
Đất sét sau khi khai thác được ngâm ủ trong kho nhằm tăng tính dẻo và độ đồng đều của đất sét. Lưu ý trước khi khai thác phải loại bỏ 0.3 – 0.4m lớp đất ở bên trên bề mặt đất sét. Việc khai thác này có thể làm thủ công hoặc dùng máy đào để tiết kiệm thời gian.
Tùy vào mục đích sử dụng khác nhau nên việc lựa chọn tính chất của đất sét cũng khác nhau. Đối với các sản phẩm đồ mỹ nghệ, thợ làm cần phải lựa chọn loại đất sét tuyệt đối không sạn để dễ dàng hơn trong việc tạo hình cũng như chất lượng của đồ mỹ nghệ được tốt nhất.
Ngược lại đối với đất sét để làm nguyên liệu xây dựng, có thể chọn loại đất sét có chứa sạn nhưng mật độ vừa phải để không quá ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Nhào trộn đất sét
Để làm tăng tính dẻo dai của đất sét buộc phải có bước nhào trộn đất sét. Khi đất sét có độ dẻo dai nhất định thì ta có thể dễ dàng tạo hình các sản phẩm như mong muốn. Công đoạn này nếu làm với khối lượng lớn ta nên dùng máy để tiết kiệm thời gian hơn.
Tạo hình
Tùy vào mục đích khác nhau, các nghệ nhân sẽ cho ra những sản phẩm với hình dáng khác nhau. Có thể nói bước tạo hình này là bước quan trọng nhất để cho ra một thành phẩm với hình dạng đẹp.
Phơi sấy
Một lưu ý lớn mà rất nhiều người mắc phải, khi mới được tạo hình gạch mộc có độ ẩm rất lớn nếu đem đi nung ngay rất dễ bị nứt tách do mất nước đột ngột. Vì vậy phải có bước phơi sấy để giúp cho sản phẩm giảm độ ẩm và có độ cứng cần thiết. Nếu phơi gạch trong nhà giàn hoặc ngoài sân thì phơi khoảng 8 – 15 ngày.
Công đoạn phơi gạch trước khi đem đi nung
Nếu sử dụng lò sấy thời gian sấy từ 18 – 24 giờ. Ưu điểm của việc sử dụng lò sấy giúp ta hạn chế rủi ro về vấn đề thời tiết, tiết kiệm thời gian mà năng suất vẫn cao.
Nung
Quá trình nung gồm 3 giai đoạn
Đốt nóng: Nhiệt độ đến 450 độ C
Nung: Nhiệt độ từ 1000 – 1050 độ C, từ đây màu sắc của gạch cũng chuyển dần sang màu đỏ hồng
Tùy vào từng lò gạch để nung sẽ cho ra thời gian nung khác nhau. Đối với lò nung truyền thống Mang Thít, người ta cần đến 5 ngày để tải và dỡ gạch, 15 ngày để nung và 10 ngày để xây cửa lò và chờ gạch nguội. Gạch được nung bằng trấu với quy trình kiểm tra, canh lửa rất cẩn trọng, để đảm bảo gạch ‘chín’ vừa đúng. Tại bước này này được chia làm 3 giai đoạn được những người dân làng nghề lâu năm truyền lại cho đời sau:
Lửa ung
Ở bước này, nên cho lửa nhỏ để tránh gạch bị nứt và mất thẩm mỹ. Tùy vào quy mô của từng lò gạch và thời tiết khác nhau, người thợ làm sẽ có những bước căn chỉnh nhiệt độ của lò khác nhau và thời gian khác nhau. Đối với lò gạch truyền thống Mang Thít kết hợp với thời tiết tốt thời gian tại bước lửa nung giao động từ 7 đến 10 ngày. Lưu ý: 2 – 3 ngày đầu nung khui lỗ phía trên lò, tiếp theo 5 – 7 ngày khui cửa lò
Lửa nhì
Sau giai đoạn lửa ung sẽ đến giai đoạn lửa nhì, tại bước này ta cần tăng nhiệt độ lên và nung tiếp tục khoảng 10 ngày
Lửa lớn
Tiếp tục nung thêm 10 ngày, lưu ý ở bước này người thợ cần cho nhiều chấu hơn
Làm nguội: Khi ra lò nhiệt độ của gạch phải từ 50 – 55 độ C, tránh việc giảm nhiệt độ đột ngột để không gây nứt thành phẩm. Tùy vào từng lò nung mà khui lỗ với độ rộng khác nhau. Một bí kíp trong công đoạn này để nhiệt độ được giảm từ từ, thợ làm cần khui từ lỗ nhỏ, tiếp tục khui lỗ thông to dần để nhiệt độ giảm từ từ mà không làm gạch bị nứt
Hy vọng với bài viết hôm nay, các bạn sẽ biết thêm được nhiều thông tin về Vương Quốc Đỏ và cách làm ra viên gạch của xứ Mang Thít! Các bạn có thể tham khảo DU LỊCH MIỀN TÂY 2 NGÀY 1 ĐÊM – NÊN ĐI ĐÂU? Nếu các bạn mong muốn có cho mình những chuyến đi khám phá xứ miền Tây và mảnh đất Mang Thít hãy nhanh tay đăng ký nhé!
Thông tin liên hệ:
SĐT: 089 6164 555
Email: somofarmcuulong@somogroup.vn
Facebook: https://www.facebook.com/somofarmcuulong
Địa chỉ: Khóm 3, thị trấn Cái Nhum, huyện Mang Thít, Vĩnh Long
